Czy wiecie, czym jest kamień kotłowy? To charakterystyczny osad składający się z węglanów wapnia i magnezu, gromadzący się na aparaturze przeznaczonej do podgrzewania wody. Znajdziecie go nie tylko na grzałce czajnika elektrycznego, ale również w takich urządzeniach jak kotły parowe, wymienniki ciepła czy bojlery.
Kamień kotłowy to osad znany wszystkim użytkownikom domowej instalacji wodnej, ale nie każda osoba wie, jak przebiega proces jego powstawania. Aby to dokładnie wytłumaczyć, musimy odnieść się do kilku podstawowych zagadnień z dziedziny chemii. Rozpuszczone w wodzie wodorowęglany wapnia i magnezu podczas procesu podgrzewania podlegają reakcji chemicznej, w wyniku której powstaje węglan wapnia, wodzian magnezu oraz bezwodnik węglanowy.
Jak powstaje kamień kotłowy?
Proces przedstawiają poniższe równania chemiczne:
wodorowęglan wapnia Ca(HCO3)2 → wzrost temperatury → CaCO3 + H2O + CO2
wodorowęglan magnezu Mg(HCO3)2 → wzrost temperatury → Mg(OH)2 + 2CO2
Następnie wodzian magnezu oraz węglan wapnia wytrącają się i powstaje nierozpuszczalny osad, który przylega do metalowej armatury. Istotny wpływ na tempo powstawania osadu ma jakość wody. Ta o dużej twardości sprzyja powstawaniu kamienia kotłowego.
Kamień kotłowy: realne zagrożenie dla instalacji wodnej
Obecność kamienia kotłowego na urządzeniach instalacji wodnej bezpośrednio wpływa na funkcjonalność poszczególnych systemów. Do najczęstszych niebezpieczeństw należy zaliczyć następujące negatywne skutki:
kamień kotłowy stwarza warunki korozyjne, w których rury oraz metalowe urządzenia ulegają zniszczeniu;
osad znajdujący się w rurach zmniejsza ich przekrój. Występują większe spadki ciśnienia w całej instalacji, w skrajnych przypadkach przepływ wody może zostać całkowicie zablokowany;
kamień nie przewodzi dobrze ciepła, dlatego zmniejsza wydajność całej instalacji grzewczej. Warstwa o grubości 1 mm powoduje zmniejszenie wydajności nawet o 46 proc. Oznacza to, że kamień jest czynnikiem bezpośrednio zwiększającym koszty zużycia energii cieplnej.
Jak walczyć z kamieniem kotłowym?
Na podstawie powyższych argumentów można wywnioskować, że kamień kotłowy jest niepożądanym osadem, który może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie całej instalacji grzewczej, a nawet prowadzić do wielu bardzo kosztownych awarii. Powinniśmy mu przeciwdziałać! Można to robić przy pomocy środków chemicznych o właściwościach zmiękczających, jednak o wiele skuteczniejszym rozwiązaniem jest montaż specjalnych filtrów uzdatniających wodę bądź magnetyzerów. To urządzenia, które w wyniku oddziaływania stałego pola magnetycznego wytwarzają aglomeraty, czyli naładowane elektryczne skupiska absorbujące cząsteczki wapnia i magnezu. W ten sposób urządzenia te skutecznie chronią przed wytrąceniem się kamienia kotłowego w instalacji wodnej.