Dzięki piecom i kotłom nie marzniemy zimą, dzięki samochodom możemy szybko i sprawnie przemieszczać się z miejsca na miejsce, piekarniki pomagają nam w przyrządzaniu pysznego jedzenia… Niestety, jednocześnie wszystkie te urządzenia, nieprawidłowo użytkowane, mogą być także źródłem śmiertelnego zagrożenia: zatrucia czadem.
Tlenek węgla, popularnie nazywany czadem, jest wydzielany za każdym razem, gdy spala się jakieś paliwo kopalne. Jest gazem pozbawionym koloru i zapachu, co sprawia, że jest jeszcze bardziej niebezpieczny: o jego ulatnianiu się często dowiadujemy się dopiero wtedy, gdy jest już za późno. Na szczęście tragedii można zapobiec, prawidłowo użytkując urządzenia.
Jak uniknąć niebezpieczeństwa?
Kiedy kupujesz urządzenia spalające jakiś rodzaj paliwa, zawsze upewnij się, że opatrzone są wymaganymi certyfikatami bezpieczeństwa – to najlepsze, co możesz zrobić dla ochrony siebie i swojej rodziny, jeszcze zanim zainstalujesz sprzęt w swoim domu. To jednak zdecydowanie nie wszystko:
- jeśli nie masz odpowiednich uprawnień, każdego roku zatrudniaj fachowca, który przeprowadzi kontrolę Twojego systemu ogrzewania, piecyka gazowego, kominka i wszystkich innych spalających urządzeń. Jeśli masz kominek, dotyczy to także komina;
- zadbaj o odpowiednie rozmieszczenie i prawidłowe użytkowanie urządzeń: grille, w tym przenośne (np. grille) nie powinny być rozpalane poza otwartą przestrzenią, a kuchenki gazowej nie wolno używać do ogrzania pomieszczenia);
- nigdy nie pozostawiaj działającego urządzenia bez opieki (wyjątkiem są m.in. kotły), a zwłaszcza nie pozostawiaj go na noc, gdy domownicy śpią;
- upewnij się, że w miejscu, w którym korzystasz z urządzenia, działa sprawna i wydajna wentylacja,
- co rok rób kontrolę układu wydechowego samochodu. Jeśli masz garaż przylegający do domu, pamiętaj, aby nigdy nie zostawiać tam samochodu z odpalonym silnikiem: spaliny mogą przeniknąć do mieszkania;
- w pobliżu urządzeń spalających oraz nieopodal sypialni zainstaluj czujniki tlenku węgla – i nie lekceważ ich wskazań!
Po czym poznać, że coś jest nie tak?
Jeśli tylko zachowasz odpowiednią czujność, będziesz w stanie dostrzec i rozpoznać symptomy awarii, zanim osiągnie ona niebezpieczny poziom. Zwróć uwagę na:
- kawałki rdzy lub sadzy wypadające z urządzeń;
- ślady rdzy albo zacieki na urządzeniach;
- luźne elementy, takie jak rury i kable;
- „pocące się” okna;
- szpary i pęknięcia w kominie.
Jeśli dostrzeżesz którykolwiek z tych sygnałów, niezwłocznie zwróć się o pomoc do fachowca!
Jak rozpoznać zatrucie czadem?
Gdy ktoś wdycha tlenek węgla, stopniowo zbiera się on w jego krwi, zajmując miejsce tlenu: czyli, najkrócej mówiąc, przyczyniając się do stopniowego podduszenia całego organizmu. Poziom wysycenia krwi czadem, na którym tlenu jest za mało, aby podtrzymać pracę serca i mózgu, zazwyczaj jest śmiertelny. Dlatego natychmiast skontroluj swoje urządzenia spalające, jeżeli Ty lub ktoś z domowników po przebywaniu w pobliżu urządzenia spalającego (na przykład po wzięciu prysznica w łazience z piecykiem gazowym) doświadczacie któregoś z tych niepokojących sygnałów:
- duszności,
- zawroty głowy,
- mdłości,
- ból głowy,
- uczucie oszołomienia i otępienia.
Pamiętaj, że czad jest szczególnie groźny dla niemowląt i małych dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych, a także ludzi cierpiących na schorzenia układu krwionośnego i oddechowego. Może im zaszkodzić nawet dawka, która nie zrobiłaby krzywdy dorosłej, zdrowej osobie.
Co zrobić, gdy podejrzewasz ulatnianie się czadu?
Natychmiast wyprowadź domowników na świeże powietrze albo otwórz na oścież wszystkie okna i drzwi, robiąc przeciąg, a potem wezwij straż pożarną. Jeżeli podejrzewasz u siebie albo u kogoś innego zatrucie czadem, wezwij karetkę lub udaj się do punktu pomocy doraźnej.